لزوم توجه به مشارکت زنان و ایجاد فرصتهای شغلی

مهدی دهواری (کارشناس مسائل اقتصادی و فعال اجتماعی)-بعد از توافق هسته ای نقش زنان در فرآیند توسعه در جوامع توسعه یافته و در حال توسعه محور بسیاری از نظریه های توسعه و مطالعات تجربی مفید است . مطالعات تجربی نقش زنان را در محورهای اصلی توسعه از قبیل افزایش امید به زندگی، افزایش باسوادی، بهبود سلامت و تغذیه ، کنترل باروری و تنظیم خانواده و افزایش درآمد، کاهش نرخ مرگ و میر و کاهش فقر چنان برجسته کرده که از زنان به عنوان کلید توسعه یاد نموده اند.
علاوه بر این در جوامع در حال توسعه و فقیر راه برون رفت از مشکلات و رسیدن به توسعه را توانمند سازی و ارتقای سطح دانش و مهارتهای زنان و نیز افزایش مشارکت اقتصادی و اجتماعی زنان این گونه جوامع میدانند.
راهبردهای موثر بر رسیدن به اهداف مهم توسعه ای از قبیل افزایش نیروی کار مشارکت کننده در تولید ملی و گسترش دایره خلاقیت و نوآوری و کار آفرینی از مردان به همه شهروندان، ۱-گشودن مسیرافزایش دانش مهارت و تخصص زنان ۲-برداشتن موانع اشتغال و فعالیت اقتصادی آنها در بازار کار می باشد. کشورهای توسعه یافته از برداشتن این موانع و به کارگیری این دو فاکتور به دست آوردهای مهمی دست پیدا کرده اند.
در ایران راهبرد اول بخوبی اجراء گردید که افزایش دانش و کسب مهارت و تخصص توسط دولت مردان به صورت یک سیاست کلان اجراء گردید و زنان هم از این فرصت استفاده کردند و آن را به مشابه فرصتی تاریخی پنداشتند و شانس خود را برای مهارت آموزی و دستیابی به حقوق شهروندی و استقلال مالی و گذر از عرصه خصوصی به عمومی امتحان کردند و به صورت جدی از آن بهره مند گشته که نشانه آن سهم ۶۰٪دختران در آموزش عالی و سهم ۵۰٪ آنان در شماره دانش آموختگان پیداست و دختران استان سیستان و بلوچستان هم از این قاعده مستثنی نبودند و هم اکنون وجود هزاران نفری دانش آموختگان در استان سیستان و بلوجستان گویای آن می باشد.
اما در مورد راهبرد دوم یعنی برداشتن موانع چند لایه و پیچیده فرهنگی اجتماعی و حقوقی مشارکت زنان، نه دولت مردان حرکت کردند و نه خود زنان برای این امر تلاش نمودند و هیچگونه تلاش و تکاپویی برای برون رفت از این مرحله گذرا انجام نشده است و با توجه به این عوامل و موانع ، مانع سومی هم به آن اضافه گردید این مانع اقتصادی یعنی کمبود فرصتهای شغلی می باشد و با التهاب روز افزون بازار کار و سیل دانش آموختگان آموزش عالی افزایش مشارکت اقتصادی زنان را کاهش داده است تا جایی که آمارها نشان میدهد که سهم زنان از تعداد کل شاغلان از ۱۹٪ در سال ۸۵ به ۱۵٪ در سال ۹۰ رسیده است و تنها در سه سال دولت نهم تعداد کارفرمایان زن از کشور از ۴۸هزار نفر به ۲۸ هزار نفر در سال ۸۷ کاهش داشته و دوران نابسامان اقتصادی و شرایط رکود تورمی نه تنها باعث کاهش شاغلین زن گردید بلکه کار فرمایان زن را هم به شدت کاهش داد تا جایی که این به یاس و ناامیدی زنان فارغ التحصیل دانشگاهها منجر گردید و پایین بودن نرخ مشارکت و خانه نشینی زنان در آمارهای رسمی کشور به خوبی مشهود است آمارها نشان میدهد که نرخ بیکاری زنان در ایران ۱/۵ تا ۲ برابر مردان است و داده های رسمی این نرخ را ۳۵ تا ۴۵ درصد اعلام کردند و نرخ مشارکت زنان در ایران نه تنها از کشورهای توسعه یافته بلکه از کشورهای در حال توسعه بسیار پایین تر است و نرخ مشارکت در استان سیستان و بلوچستان به مراتب از سایر نقاط ایران کمتر است.
در شرایط فعلی که ایران بعد از کشمکش بزرگ هسته ایی موفق شد این ماراتن را با موفقیت پشت سر گذارد امید میرود این توافق منجر به بهبود شرایط اقتصادی کشور بشود که یکی از اصلی ترین موانع مشارکت زنان شرایط اقتصادی است که از سرراه برداشته می شود تا این حلقه گم شده توسعه پیدا و تلاشهای زنان و به دنبال آن دولت مردان به سمت مشارکت نیمی از جمعیت کشور در توسعه شود و همچنین با توجه به تغییر ارزشها و نگرشها و رفتارهای زنان و دختران ایران و تغییر ساختارهای خانواده که روی داده است و کمتر به آن توجه می شود افزایش ۴ تا ۱۰سال سن ازواج ، کاهش فاصله سنی زوجین ، کاهش تعداد فرزندان و بعد خانواده ، کاهش قابل توجه زندگی مشترک ( که باافزایش نرخ طلاق مشهوداست ) و نقش زنان به عنوان سرپرست خانوار و خانواده های تک نفری و … به امر مشارکت زنان در توسعه توجه نشود اثرات جبران ناپذیری بر جامعه در آینده نه چندان دور خواهد داشت.
نتایج سرشماری کشور حاکی از افزایش سهم زنان سرپرست خانوار به ۱۲ درصد و نیز افزایش خانوارهای تک نفری به ۷٪ است این وضعیت در صورت تداوم به بحران بزرگ اقتصادی و اجتماعی و گسترش شدید فقر وآسیبهای جدی درجامعه منجر می شود از این رو توسعه فرصتهای اشتغال و مشارکت جدی زنان درامر توسعه یک سیاست ضروری و اجتناب ناپذیر بعداز حصول توافق می باشد.
به امید جامعه توسعه یافته و نقش زنان در امر توسعه